MIGRACJE I MUZEA
Dziesiąty, jubileuszowy numer Polskiego Przeglądu Migracyjnego w sprzedaży
– od 2 lipca br. w sieci Empik!
W 2025 roku mija 10 lat od otwarcia Muzeum Emigracji w Gdyni. W marcu ukazał się jubileuszowy, 10. numer „Polskiego Przeglądu Migracyjnego”, który tradycyjnie poświęcamy tematyce współczesnej migracji, jej podłożom i politycznym oraz społecznym konsekwencjom. Tym razem ze szczególną uwagą przyglądamy się instytucjom muzealnym i temu, jak gwałtowne i długofalowe przemiany związane z migracjami na nowo definiują pojęcie muzeum społecznego.
Mijająca dekada to na wielu płaszczyznach okres głębokich i burzliwych przemian. Zjawisko, jakim jest migracja, wymusza zmiany w ogólnoświatowych systemach i stwarza konieczność ich kontestacji, także w świecie kultury i sztuki. Czy migracje mają wpływ na funkcjonowanie instytucji kultury, w tym muzeów? Jakie wyzwania stoją przed placówkami muzealnymi w obliczu nieustannych zmian, jakim podlegamy jako społeczeństwa?
Wreszcie – czym właściwie jest muzeum społeczne i czy w cieniu światowych kryzysów ma szansę być żywą i reagującą ideą, czy też raczej „pustym” modelem, hasłem, za którym rzadko idą konkretne (i adekwatne) działania? Autorzy tekstów do nowego numeru „Polskiego Przeglądu Migracyjnego” włączają się do dyskusji i podejmują próbę odpowiedzi na te (i inne) pytania.
Muzea w dekadzie kryzysów
W otwierającym nowy numer PPM artykule 10 lat migracji: 2015–2024. Dekada pod znakiem kryzysów i humanitaryzmu Magdalena Lesińska przybliża najważniejsze zmiany w rzeczywistości politycznej oraz społecznej Polski, Europy i świata w odniesieniu do zjawisk migracyjnych.
O rodzących się w związku z nimi wyzwaniach oraz roli placówek muzealnych dowiadujemy się z artykułu Aleksandry Kubicy. W swoim tekście zatytułowanym Jak migracje wpływają na muzea? podkreśla ona potencjał instytucji kultury jako miejsc aktywizujących i angażujących migrantów w swoją działalność.
Z kolei Milena Czorna, autorka artykułu Muzea ukraińskie jako uchodźcy: największe wyzwania i główne trendy szczegółowo opisuje działania ukraińskich muzeów w obliczu rosyjskiej agresji, poczynając od kwestii ewakuacji zbiorów i relokacji pracowników, a kończąc na ochronie dziedzictwa kulturowego i zmianach ideowych w ukraińskim muzealnictwie, zwłaszcza w obrębie modeli współpracy z publicznością.
Muzeum społeczne
Tematykę współpracy ze zwiedzającymi podejmuje również Beata Nessel-Łukasik w artykule Muzeum społeczne. Żywa idea czy nowy model?. Autorka omawia współczesne zmiany w muzeach, szczególnie w kontekście ich społecznej roli, wskazuje też czynniki kluczowe dla realizacji idei muzeum społecznego (m.in. konieczność włączenia lokalnych społeczności do współtworzenia instytucji i uwzględnienia różnorodnych narracji).
Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość
W jubileuszowym numerze „Polskiego Przeglądu Migracyjnego” nie zabraknie także potrzebnego spojrzenia w przeszłość. Tekst Łukasza Podlaszewskiego – Od stacji transatlantyckiej do Muzeum Emigracji – rys historyczny Dworca Morskiego, zabiera nas w fascynującą podróż do lat międzywojennych i początków nowoczesnej Gdyni, opowiadając historię siedziby muzeum – budynku Dworca Morskiego, niemego „świadka” tysięcy powitań i pożegnań, gdyńskiego (i polskiego!) symbolu emigracji.
Z Kamilą Filipczyk, autorką artykułu W muzealnym sztambuchu. Polifoniczny dialog zwiedzających w księgach pamiątkowych Muzeum Emigracji w Gdyni zaglądamy z kolei do ksiąg gości Muzeum Emigracji w Gdyni. Pozostawione w nich wpisy tworzą jedyny w swoim rodzaju, barwny dialog między polską historią i tożsamością, muzeum, Dworcem Morskim oraz różnorakimi wspólnotami.
10. wydanie „Polskiego Przeglądu Migracyjnego” zamyka rozmowa z dyrektorką Muzeum Emigracji w Gdyni – Karoliną Grabowicz-Matyjas. Podsumowujemy w niej zmiany, jakie w ciągu mijającej dekady zaszły w Muzeum, jednocześnie spoglądamy też w przyszłość – ta z pewnością dostarczy muzealnikom materiału do analiz i działań, które jeszcze bardziej przybliżą Muzeum Emigracji w Gdyni do opisywanego w jubileuszowym numerze modelu muzeum społecznego.
Zapraszamy do lektury 10. „Polskiego Przeglądu Migracyjnego”!
Nowy numer w wersji papierowej do nabycia w księgarni Muzeum Emigracji w Gdyni oraz od 2 lipca br. w wybranych sklepach sieci Empik.