ZA GRANICĄ SZTUKI
Artyści-emigranci: uciekinierzy, wygnańcy, dobrowolni rezydenci, obywatele świata… ?
Popart narodowy. Piotra Uklańskiego zmagania z popem i ojczyzną
Jakub Majmurek
8 kwietnia 2015, godz. 17:30 | Gdynia Infobox

Film, fotografia, instalacja, performance – posługujący się różnorodnymi mediami Piotr Uklański uważany jest za jednego z najbardziej wszechstronnych, znaczących i oryginalnych polskich twórców. Jego prace można znaleźć w najważniejszych kolekcjach sztuki współczesnej od Nowego Jorku po Warszawę. W cyklu „Za granicą sztuki” o artyście – równie dobrze czującym się w świecie sztuki krytycznej jak i popkultury – opowie Jakub Majmurek z IFiS PAN.

Muzeum Emigracji w Gdyni już po raz drugi kieruje się „Za granicę sztuki”, zapraszając na spotkania z postaciami wybitnych znanych, ale i mniej rozpoznawalnych, artystów-emigrantów. Cykl ośmiu wykładów przybliża artystyczne koleje losu twórców, którzy dobrowolnie wybrali, bądź też zmuszeni byli wybrać, życie poza Polską, śledząc ich wpływ na sztukę polską i światową.

Podobnie, jak to miało miejsce w poprzedniej edycji cieszących się dużą popularnością wykładów, wśród bohaterów pojawią się artyści różnych czasów, stylów i mediów. Do poprowadzenia prelekcji zaprosiliśmy wybitnych specjalistów z całej Polski, szczególnie związanych ze swoimi bohaterami – będą to historycy sztuki, kuratorzy wystaw oraz autorzy publikacji monograficznych. Dzięki temu każda opowieść zyska dodatkowy, osobisty wymiar i stanie się wyjątkową ekskursją śladami twórców. Wykłady skierowane są do szerokiej publiczności, mają otwartą, nieakademicką formułę i popularyzatorski charakter. Drugą edycję cyklu „Za granicą sztuki”, 22 października zainaugurował wykład dr Huberta Bilewicza poświęcony Tamarze Łempickiej.

Podczas wykładu Jakub Majmurek przyjrzy się twórczości Piotra Uklańskiego – polskiego artysty wizualnego mieszkającego i tworzącego od lat w Nowym Jorku. Uklański stał się na krótką chwilę znany niemal w każdym polskim domu – po tym, gdy w 2000 roku na wystawie w Zachęcie Daniel Olbrychski zdemolował szablą jego dzieło Naziści – serię 165 fotosów z popularnych filmów przedstawiające gwiazdy w nazistowskich mundurach, w tym samego Olbrychskiego.

Całe to zdarzenie doskonale skupia główne napięcie obecne w sztuce artysty: napięcie między elementem krytycznym, dyskursywnym, a popkulturowym. Uklański z jednej strony wydaje się być bowiem towarzyszem podróży polskiej sztuki krytycznej z jej tematami wykluczenia, ciała, tożsamości; z drugiej tyleż krytykiem, co koneserem współczesnej popkultury, zakochanym w jej najbardziej śmieciowej produkcji, przetwarzającym ją w ramach swojego (bez)krytycznego projektu.

Jakub Majmurek będzie starał się pokazać to napięcie na twórczej drodze Uklańskiego. Skupi się głównie na tym, jak artykułuje się ono w jednym szczególnym temacie: relacji artysty z jego własną tożsamością narodową. Choć Uklański dawno opuścił Polskę, w jego twórczości (nawet w tak pozornie od polskich problemów oddalonych dziełach, jak nakręcony przez niego western Summer Love), można dostrzec projekt nowej, afirmatywnej, postmodernistycznej i popkulturowej wizji (post)narodowej tożsamości budowanej przez krytyczną sztukę wespół z najbardziej bezkrytycznym popem.

Jakub Majmurek – filmoznawca, filozof, publicysta. Aktywny jako krytyk filmowy, pisuje także o literaturze i sztukach wizualnych. Absolwent krakowskiego filmoznawstwa, doktorant w IFiS PAN w Warszawie. Publicysta „Dziennika Opinii Krytyki Politycznej”.. Współpracuje z „Kinem”, „Dwutygodnikem”, „Camera Austria International”. Współautor wielu książek filmowych, w marcu ukaże się przygotowana wspólnie z Łukaszem Rondudą praca Kino-sztuka. Zwrot kinematograficzny w polskiej sztuce współczesnej.

PROGRAM WYKŁADÓW „ZA GRANICĄ SZTUKI”

Poczynając od października 2014 aż do czerwca 2015 wykłady odbywają się w raz w miesiącu w godz. 17.30-19.00 w InfoBoxie w Gdyni.

1. Tamara Łempicka (1898-1980), dr Hubert Bilewicz, Uniwersytet Gdański, 22.10
2. Wojciech Fangor (1922), Ewa Gorządek CSW Warszawa 13.11
3. Jan Lebenstein (1930-1999), Magdalena Szafkowska Muzeum Narodowe we Wrocławiu 10.12
4. Marek Żuławski (1908 -1985), Sławomir Majoch, Muzeum UMK w Toruniu 14.01
5. Roman Opałka (1931-2011), dr hab. Joanna Sosnowska, Instytut Sztuki PAN w Warszawie 11.02
6. Zbigniew Rybczyński (1949), dr hab. Paweł Sitkiewicz Uniwersytet Gdański 11.03
7. Piotr Uklański (1968), Jakub Majmurek, IFiS PAN 8.04
8. Krzysztof Bednarski (1953), prof. Waldemar Baraniewski, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 18.06

O drugiej edycji projektu ZA GRANICĄ SZTUKI mówi dr Hubert Bilewicz, autor koncepcji i programu merytorycznego cyklu:

„Czy artyści-emigranci, to ci, którzy musieli czy ci, którzy chcieli wyjechać? A może też ci, którzy mogli wyjechać? Rozpoczynamy w Muzeum Emigracji w Gdyni drugą edycję cyklu wykładów poświęconych sylwetkom polskich emigrantów – artystów. Ambiwalencja ich statusu, kondycji i motywacji jest kłopotliwa, lecz może stanowić szczególny walor narracji o skomplikowanych czy zapętlonych losach artystów – Polaków czy artystów w ogóle. Jedni byli skazani na wyjazd, inni to dobrowolni wygnańcy. Istotne jest, że kwestia polskiej obecności w nowoczesnej sztuce światowej zawiera w sobie pytania o zakres oraz rangę partycypacji polskich artystów w międzynarodowym obiegu sztuki, jak również pytania o charakter i zasięg recepcji sztuki polskiej. W szczególności dotyczy to artystów- emigrantów, których życie i twórczość rozpięte były między Polską a światem; artystów ciekawych świata, a jednocześnie targanych tęsknotami; asymilujących się w nowych środowiskach bądź wyalienowanych; pozostających za granicą lub wielokrotnie powracających; obywateli świata… Kosmopolityczna bądź internacjonalna formuła życia artystycznego nakładała się na geopolityczne czy narodowe uwikłania, lokalne doświadczenia czy wreszcie indywidualne losy. Choć sztuka współczesna nie posiada już granic, to dwudziestowieczne życie artystyczne określały jednak rozliczne granice: państwowe, środowiskowe, pokoleniowe, ideowe, stylistyczne… Migracje były również motorem życia artystycznego (mobilność i wolność wpisana była bowiem w formułę twórczą). Emigracja bowiem wydaje się być nieodłącznym czynnikiem pamięci i tożsamości narodowej”.

Hubert Bilewicz – historyk sztuki, nauczyciel akademicki, edukator. Pracuje w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego. Zajmuje się badawczo m.in. historią szkoły sopockiej i gdańskiego środowiska artystycznego po 1945 roku. Interesują go zwłaszcza rozmaite (artystyczne i pozaartystyczne) uwikłania sztuki.

{„MODULE”:{„page”:”galleries”,”module”:”gallery”,”id”:87}}