Gdyńska Trójka i co dalej? Emigracyjne plany edukacyjne maturzystek i maturzystów z III LO w Gdyni – publikujemy wyniki raportu
Jakie plany na dalszą edukację mają absolwenci liceów? Czy wybierają się na studia? A może studia za granicą? Co wpływa na taką decyzję, jak płeć determinuje wybór kierunku nauczania i dokąd najchętniej wyjeżdżają? Na podstawie badań wśród maturzystów III LO w Gdyni, jednej z najbardziej prestiżowych szkół ponadpodstawowych w Polsce, udało nam się ustalić, jak wyglądają plany emigracyjne uczniów tego liceum. Pobierzcie raport i poznajcie jego wyniki.
Migracje edukacyjne, które obejmują głównie studentów szkół wyższych, są jedną z najszybciej rozwijających się form mobilności w przestrzeni międzynarodowej w ostatnich latach. Zaledwie w ciągu dwóch dekad liczba międzynarodowych studentów wzrosła z 2 mln w 1998 roku do 5,3 mln w 2017.
– Muzeum Emigracji w Gdyni, które od kilku lat przygląda się trendom migracyjnym wśród Polaków, postanowiło zbadać te tendencje na podstawie planów maturzystów jednego z trójmiejskich liceów. Efektem tego działania jest projekt pt. Gdyńska Trójka i co dalej? Emigracyjne plany edukacyjne maturzystek i maturzystów z III LO w Gdyni – wyjaśnia Karolina Grabowicz – Matyjas Dyrektorka Muzeum Emigracji w Gdyni.
– To kolejny projekt realizowany przez Muzeum Emigracji, który dostarcza nam bardzo ciekawe dane. Badaliśmy już, we współpracy z fundacją PLUGin Polish Innovation Diaspora, Polaków i osoby o polskich korzeniach zatrudnione za granicą w nowoczesnych sektorach gospodarki. Jedną z największych możliwości rozwoju są ludzie, którzy chcą z Polską współpracować albo planują tu wrócić. Niosą oni ze sobą olbrzymi potencjał. Badanie uczniów gdyńskiej Trójki, które nawiązuje do raportu „E-migracja. Polska diaspora technologiczna”, wskazuje utrzymujący się trend łączenia wyjazdu na studia z pracą za granicą. Nam zależy, by ten ogromny potencjał wykorzystać lokalnie, a oba badania pokazują ścieżki, jakie można obierać, by ten cel osiągnąć – podkreśla wiceprezydent ds. gospodarki Katarzyna Gruszecka-Spychała.
III Liceum Ogólnokształcącego im. Marynarki Wojennej RP w Gdyni to jedno z najlepszych i najbardziej prestiżowych liceów w Polsce. W prowadzonym przez redakcję polskiego czasopisma „Perspektywy” rankingu szkół średnich liceum to od lat znajduje się w czołówce (w 2019 r. zajęło miejsce czwarte, w 2018 – piąte, a w 2017 – siódme) [Perspektywy, 2020]. W szkole od 1993 r. realizowany jest program matury międzynarodowej, prowadzony w ramach Gdynia lnternational Baccalaureate World School. Oferując wysoki poziom nauczania oraz umożliwiając podejście do matury międzynarodowej, III LO przygotowuje swoich absolwentów i absolwentki do kontynuowania nauki nie tylko w kraju, lecz także za granicą. Jego uczniowie i uczennice zaś mogą być postrzegani jako młoda, polska elita intelektualna.
– Badania przeprowadzone wcześniej, w ramach projektu E-migracja. Polska diaspora technologiczna, w grupie wysoko wykwalifikowanych Polaków i osób o polskich korzeniach zatrudnionych za granicą w szeroko rozumianych nowoczesnych sektorach gospodarki potwierdziły, że studia za granicą w wielu przypadkach stanowiły prolog do rozpoczęcia kariery międzynarodowej i związanych z tym emigracji długookresowej lub nomadycznego trybu życia – zauważa dr Rafał Raczyński z Muzeum Emigracji w Gdyni, współautor obu badań.
Zapytaliśmy maturzystów m.in. o powody i osobiste motywacje, które skłaniają do podjęcia studiów poza Polską, doświadczenia biograficzne, które sprzyjają podjęciu edukacji na zagranicznych uczelniach czy potencjalne plany życiowe i zawodowych po zakończeniu edukacji za granicą. Interesowały nas również preferowane kierunki emigracji edukacyjnej, uczelnie i dyscypliny, a także określenie kształtującej się tożsamości maturzystek i maturzystów decydujących się na wyjazd na zagraniczne studia – czy młodzi ludzie postrzegają ją jako polską, europejską czy globalną. Wszystkie dane zostały określone na podstawie dwóch etapów badania – ilościowego i jakościowego.
Jak wynika z badania uczniowie i uczennice najczęściej chcą studiować w Wielkiej Brytanii – w Anglii lub Szkocji. Na kolejnych miejscach stawiają Holandię, Danię, USA lub Francję. Dla wielu maturzystów i maturzystek niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na decyzje związane z wyjazdem jest „logistyka” studiowania, a przede wszystkim koszty studiów i życia za granicą. Z tego powodu w pierwszej kolejności decydują się aplikować na uczelnie brytyjskie, a nie amerykańskie, i szkockie, a nie angielskie – koszty studiowania są tam niższe lub też pozyskanie kredytu studenckiego czy stypendium – łatwiejsze.
Czy płeć wpływa na wybór kierunku studiów? Choć dużo mówi się o krzywdzącej roli stereotypów, badanie to potwierdza jednak, że nauki społeczne, nauki humanistyczne ze sztuką oraz biznes i prawo wybierane są częściej przez maturzystki. Maturzyści natomiast częściej wskazują na nauki techniczne i matematyczno-przyrodnicze. Okazuje się jednak, że maturzystki i maturzyści różnili się również pod względem planowania studiów na emigracji – momentu podjęcia tej decyzji. Maturzystki o wyjeździe decydowały czasem na długo przed rozpoczęciem nauki w gdyńskiej Trójce – najczęściej w gimnazjum. Maturzyści natomiast częściej deklarowali, że ich decyzje dość długo „dojrzewały” i ostateczny plan studiów za granicą przeważnie rodził się dopiero w trakcie nauki w liceum.
Wybór prestiżowego liceum również ma wpływ na decyzję o podjęciu studiów za granicą.
Wśród kluczowych elementów, które wpływają na decyzje badanych uczniów i uczennic należy wybór III Liceum Ogólnokształcącego w Gdyni, a przede wszystkim wybór klasy z międzynarodową maturą.
– Uczniowie gdyńskiej Trójki – jednego z najlepszych liceów w kraju – mają wysokie aspiracje naukowe i chcą je realizować w topowych uczelniach. Studia za granicą niosą ze sobą wiele korzyści zarówno związanych z rozwojem osobistym, jaki i zawodowym, a wielu z tych młodych ludzi ma już doświadczenia migracyjne, bo dość wcześnie musieli opuścić dom, by dołączyć do społeczności III LO. Są otwarci, ciekawi świata i nowych doświadczeń, mają ogromne możliwości i warto śledzić ich losy, by ten potencjał umiejętnie wykorzystać. – mówi wiceprezydent ds. jakości, Bartosz Bartoszewicz.
Maturzyści, którzy podejmują decyzję o wyjeździe, postrzegają siebie przede wszystkim jako Europejczyków i obywateli świata. W swoich decyzjach są pragmatyczni, a u ich podstaw stoją przede wszystkim „miękkie” aspekty związane z rozwojem siebie, swoich pasji, pogłębianiem wiedzy. Ta wiedza przekłada się potencjał, jaki stanowią następnie dla pracodawców.
– W naszym badaniu nie podejmowaliśmy bezpośrednio kwestii, w jaki sposób migracje Polaków podejmujących studia za granicą wpływają na rynek pracy w Polsce. Osoby te, to tzw. „młode elity”: bardzo świadome swoich działań, celu, do którego zmierzają oraz wiedzy, którą posiądą. Ta wiedza to ogromny kapitał. Duża część osób w momencie wyjazdu za granicę nie posiada sprecyzowanych planów odnośnie do pracy po studiach. To studia, wiedza, kontakty i perspektywy stanowią często priorytet. Z punktu widzenia pracodawców na polskim rynku pracy stanowi to ogromny potencjał. Jak wykorzystać wiedzę zdobytą przez potencjalnego pracownika za granicą? Jak wykorzystać potencjał drzemiący w tak doskonale wykształconej kadrze? A także jak sieciować osoby, który podjęły pracę za granicą z przedsiębiorstwami i instytucjami w Polsce, jednocześnie przyczyniając się do współpracy i transferu know-how. Jedno jest pewne. Niezależnie od ostatecznych planów Polaków podejmujących prestiżowe studia za granicą, warto utrzymywać kontakt z tymi osobami, zarówno na poziomie placówek oświatowych, rynku pracodawców, a także samych miast i gmin skąd pochodzą. Osoby te są potencjalnymi ambasadorami, być może nawet influencerami w przyszłości – mówi Sebastian Tyrakowski, zastępca dyrektora Muzeum Emigracji w Gdyni.
Wynik badania jest również cenny z punktu widzenia zmiany, jaką w podejściu do emigracji reprezentują młodzi Polacy.
– Wyniki naszego projektu potwierdzają tezę mówiącą o transformacji współczesnych migracji młodych Polek i Polaków dobrze wyposażonych w kapitał ludzki oraz ewolucji ich postaw i zachowań wobec zjawiska emigracji. Widać to wyraźnie na podstawie analizy motywacji do podejmowania studiów za granicą. O ile badania przeprowadzone przed laty akcentowały w tym aspekcie przede wszystkim rolę czynników materialnych, tj. lepsze zarobki, lepsze perspektywy kariery zawodowej, lepsze możliwości znalezienia pracy, to współcześnie w wyborach emigracyjno – edukacyjnych młodych Polek i Polaków zaczynają dominować czynniki miękkie, związane z dążeniem do samorealizacji; chęcią uzyskania bardzo dobrego wykształcenia; czy też ciekawością świata, chęcią poznawania nowych kultur, zainteresowaniem wielonarodowością, wielokulturowością, czy też różnorodnością – zauważa dr Rafał Raczyński, z Muzeum Emigracji, współautor raportu.
Muzeum Emigracji w Gdyni dziękuję szczególnie III Liceum Ogólnokształcącego im. Marynarki Wojennej RP w Gdyni za duże zaangażowanie w projekt.
Pobierz raport: raport-3L.O
