Tuż przed 90. urodzinami Gdyni, Muzeum Emigracji zaprasza do udziału w wydarzeniach upamiętniających postać Jana Nowaka-Jeziorańskiego, słynnego „Kuriera z Warszawy”, dyrektora Radia Wolna Europa i Honorowego Obywatela Miasta Gdyni. W dniach 6-7 lutego br., w ramach przedsięwzięcia „Na falach wolności”, odbędą się pokazy filmowe, spotkania, spacery tematyczne po wystawie oraz koncert multimedialny Łukasza L.U.C Rostkowskiego.
Odwagą, rozmachem i kreatywnością – tym przyciągają projekty jednego z najbardziej twórczych artystów młodego pokolenia – Łukasza L.U.C Rostkowskiego, który 7 lutego zagra multimedialny koncert „Kurier z Warszawy” z cyklu „Zrozumieć Polskę”, łączący muzykę, nagrania archiwalne głosu Jana Nowaka-Jeziorańskiego i komiks. Autorem ilustracji do komiksu jest Bartłomiej Stefanowicz, który podjął się również oprawy graficznej wydarzenia „Na falach wolności”. Historię pracowników Radia Wolna Europa i najbliższych współpracowników Jana Nowaka-Jeziorańskiego przybliży redaktor Lechosław Gawlikowski, zastępca Dyrektora Rozgłośni Polskiej RWE w latach 1988-1994. Podczas weekendu „Na falach wolności” będzie można wybrać się na spacer tematyczny po wystawie stałej, na której znajduje się specjalna przestrzeń dedykowana Radiu Wolna Europa. Muzeum Emigracji zaprasza również na otwarcie wystawy czasowej, która opowie o słynnym emisariuszu. W sali kinowej muzeum odbędą się pokazy filmów dokumentalnych, a w przestrzeni Dworca Morskiego, zabytkowej siedzibie muzeum, zostaną odtworzone fragmenty audycji Radia Wolna Europa z Archiwum Polskiego Radia. [Fot. Bartosz Maz]
Jan Nowak-Jeziorański (1914-2005), długoletni szef Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, znakomity publicysta i dziennikarz, wniósł ogromny wkład w proces oswobodzenia narodu polskiego spod okupacji hitlerowskiej, a następnie spod rządów komunistycznego reżimu. Do Gdyni trafił w 1943 roku jako inspektor Akcji „N” – wydziału AK, który zajmował się fabrykowaniem ulotek dla niemieckich żołnierzy, mających na celu osłabienie ich wiary w Hitlera. W Gdyni, Gdańsku, Kołobrzegu i Szczecinie zorganizował siatkę ludzi, którzy podjęli się przerzutu bibuły „enowskiej” na szwedzkie statki i niemieckie okręty. Kilka razy odbył bardzo niebezpieczne podróże na trasie Warszawa – Gdynia – Sztokholm – Londyn jako kurier Komendy Głównej AK do Naczelnego Dowództwa. 27 września 2008 roku przy kamienicy na ul. Władysława IV 57 odsłonięto tablicę upamiętniającą Jana Nowaka-Jeziorańskiego – Honorowego Obywatela Miasta Gdyni. Działając aktywnie poza granicami Polski stał się jednym z najważniejszych przedstawicieli polskiej emigracji, mając przemożny wpływ na losy kraju. Muzeum Emigracji w Gdyni zaprasza na szereg wydarzeń pod hasłem „Na falach wolności”, aby uczcić pamięć wielkiego patrioty. [Fot. Jan Nowak-Jeziorański, 1957 r. ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego]
PROGRAM
6 lutego, sobota
Wystawa czasowa
„Jan Nowak-Jeziorański – Na falach wolności”
godz. 10.00 – 18.00 | sala wystaw czasowych
Ekspozycja przybliżająca postać i dorobek Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Skupia się na trzech najistotniejszych etapach jego życia i działalności: Kurier Polski Podziemnej, Kurier prawdy, Kurier wolności. Kulminacyjnym punktem narracji są lata 1952-1975, kiedy Jan Nowak-Jeziorański był dyrektorem Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Na wystawie zobaczyć można unikatowe zdjęcia archiwalne, usłyszeć wspomnienia przyjaciół Jana Nowaka-Jeziorańskiego i obejrzeć fragment filmu dokumentalnego „This is Radio Free Europe”. AKTUALIZACJA: Częścią wystawy będą osobiste przedmioty Jeziorańskiego ofiarowane Muzeum 4 lutego przez senatora Sławomira Rybickiego oraz wdowę po Arkadiuszu „Aramie” Rybickim, Małgorzatę Rybicką. Wśród nich fotografie oraz przedmioty osobiste – m.in. zegarek, modlitewnik, portfel i okulary, sprzęt filmowy i fotograficzny.
Audycje Radia Wolna Europa
godz. 10.00 – 18.00 | Dworzec Morski
„Mówi Radio Wolna Europa, głos wolnej Polski!”. Tymi słowami i dźwiękami pieśni „Witaj, majowa jutrzenko” 3 maja 1952 Rozgłośnia Polska RWE rozpoczęła nadawanie z Monachium. Przez cały okres swojego istnienia RWE było najczęściej słuchanym i najbardziej zagłuszanym radiem spoza „żelaznej kurtyny”. Radio Wolna Europa informowało Polaków o najważniejszych wydarzeniach na świecie, na antenie można było usłyszeć wypowiedzi najwybitniejszych emigracyjnych działaczy, a także artystów polskich i zagranicznych. Rozgłośnia zakończyła działalność 30 czerwca 1994 r., a archiwum programowe Rozgłośni Polskiej RWE przekazano Polskim Archiwom Państwowym. Historyczne audycje z Archiwum Polskiego Radia będą wybrzmiewać w Dworcu Morskim – przestrzeni Muzeum Emigracji, przez cały weekend „Na falach wolności”.
Archiwalnych audycji RWE (pół miliona minut nagrań!) można posłuchać w specjalnym serwisie internetowym Polskiego Radia, pod adresem www.wolnaeuropa.polskieradio.pl lub www.radiawolnosci.polskieradio.pl.
Spacery tematyczne
„Śladami Jana Nowaka-Jeziorańskiego”
godz. 13.00, 15.00 | wystawa stała muzeum
Postać Jana Nowaka-Jeziorańskiego, jako jednego z najważniejszych przedstawicieli emigracji aktywnie działających na rzecz kraju, pojawia się wielokrotnie wystawie stałej muzeum – na fotografiach, w cytatach, a także we fragmentach audycji emitowanych przez Radio Wolna Europa, prowadząc zwiedzających przez najważniejsze momenty historii XX wieku. Spacery obejmą całą wystawę stałą, ze szczególnym uwzględnieniem postaci „Kuriera z Warszawy”.
Autorką trasy jest dr Michalina Petelska, specjalistka ds. badawczych Muzeum Emigracji, zaś spacery poprowadzą wolontariusze-przewodnicy MEG.
Zapraszamy do rezerwacji mailowej lub telefonicznej: kasa@muzeumemigracji.pl, tel. 58 670 41 61, liczba miejsc ograniczona.
Spotkanie autorskie „Kurier z Warszawy”
Łukasz L.U.C Rostowski, Bartłomiej Stefanowicz
Prowadzenie: Przemysław Gulda, Gazeta Wyborcza Trójmiasto
godz. 15.00 | sala kinowa
Łukasz L.U.C Rostkowski, autor muzyczno-wizualnego cyklu „Zrozumieć Polskę” opowie o procesie tworzenia projektu łączącego „4 Galaktyki Sztuki”: muzykę, słowo, grafikę i film. Jego najnowsze widowisko „Kurier z Warszawy”, które zostanie przedstawione trójmiejskiej publiczności 7 lutego, stanowi udźwiękowienie komiksu o Janie Nowaku-Jeziorańskim, do którego ilustracje stworzył znakomity grafik Bartłomiej Stefanowicz.
Spotkanie autorskie „Pracownicy Radia Wolna Europa. Biografie zwykłe i niezwykłe”
Lechosław Gawlikowski
Prowadzenie: Dariusz Bugalski, Program III Polskiego Radia
godz. 17.00 | sala multimedialna
Spotkanie z redaktorem, archiwistą zasobów Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, autorem książki „Pracownicy Radia Wolna Europa. Biografie zwykłe i niezwykłe.” Lechosław Gawlikowski pełnił funkcję zastępcy Dyrektora Rozgłośni Polskiej RWE w latach 1988-1994. Utworzył w Rozgłośni Polskiej RWE archiwum, w którym zachował i zabezpieczył dokumenty, materiały i nagrania dźwiękowe, ilustrujące pierwsze 50 lat działalności RWE/RS, w tym ok. 5000 najstarszych historycznych nagrań audycji. Na co dzień mieszka w Monachium – w mieście, z którego Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa przez wiele lat nadawała sygnał.
7 lutego, niedziela
Spacer tematyczny
„Śladami Jana Nowaka-Jeziorańskiego”
godz. 13.00 | wystawa stała muzeum
Wystawa czasowa
„Jan Nowak-Jeziorański – Na falach wolności”
godz. 10.00 – 18.00 | sala wystaw czasowych
Audycje Radia Wolna Europa
godz. 10.00 – 18.00 | Dworzec Morski
Pokazy filmów | sala kinowa
godz. 14.00 – „Pseudonim Jan Nowak„, reż. Jolanta Kessler-Chojecka, Polska 2004, 54 min
Historia życia Jana Nowaka-Jeziorańskiego od czasów jego dzieciństwa i młodości, poprzez okres II wojny światowej i działalność kurierską, pracę w Radiu Wolna Europa, po najobszerniej przedstawiony okres waszyngtoński, podczas którego Nowak-Jeziorański pełnił funkcję nieoficjalnego rzecznika-ambasadora polskiej demokracji. Autorka opowiada obszernie o jego pracy na stanowisku konsultanta Białego Domu i Państwowej Rady Bezpieczeństwa Narodowego, organizowaniu pomocy dla wydawnictw niezależnych i NSZZ Solidarność, wspieraniu przemian demokratycznych w Polsce po 1989 r., zabiegach o przyjęcie Polski do NATO. Poznajemy sposób pracy bohatera filmu, zasady jego współpracy z Kongresem Polonii amerykańskiej, kontakty z mediami itp. W filmie znalazły się liczne wypowiedzi samego Jana Nowaka-Jeziorańskiego. O nim zaś mówią: John Adams, Władysław Bartoszewski, Zbigniew Brzeziński, Paula Dobriansky, Daniel Fried, Paul Henze oraz Krystyna Miłotworska-Hilary.
godz. 15.30 – „Cold Waves”, reż. A. Solomon, Luksemburg/Niemcy/Rumunia, 2007, 155 min.
Film dokumentalny, którego bohaterem jest Radio Wolna Europa. W lutym 1949 roku zrodził się
w Ameryce projekt utworzenia niezależnej instytucji. Amerykanie mieli poczucie winy wobec ofiar Jałty i chcieli dać szansę działania tym, którzy uciekali z terenów znajdujących się po II wojnie światowej w sferze sowieckiej dominacji. Radio Wolna Europa zaczęło nadawać swe audycje w dniu 4 lipca 1950 roku. Programy polskie półgodzinne, a następnie godzinne nagrywane były w studio
w Nowym Jorku, wysyłane pocztą lotniczą do Niemiec i nadawane z anteny pod Frankfurtem.
Koncert multimedialny
Łukasz L.U.C Rostkowski „Zrozumieć Polskę: Kurier z Warszawy”
godz. 19.00 | Sala Koncertowa Portu Gdynia | ul. Rotterdamska 9
Łukasz L.U.C Rostkowski, słynący z niekonwencjonalnych projektów muzycznych, ponownie zabiera nas w podróż po dźwiękach historii z cyklu „Zrozumieć Polskę”. „Kurier z Warszawy”, najnowsza odsłona muzyczno-wizualnego projektu, opowiada o przygodach, determinacji i skrajnym poświęceniu Jana Nowaka-Jeziorańskiego dla sprawy polskiej. L.U.C, jako jeden z najbardziej uznanych muzyków młodego pokolenia, łącząc muzykę współczesną z obrazem, udźwiękowił
i ożywił wizualnie komiks Mateusza Palki i Mariusza Urbanka z ilustracjami Bartka Stefanowicza. Do skomponowanego materiału wplótł także fragmenty archiwalnych nagrań głosu Jeziorańskiego z Radia Wolna Europa. Całość ukazuje niezwykłą energię legendarnego emisariusza, niepojętą ilość akcji, działań i różnorodnych wątków w jakie angażował się Jan Nowak w walce o wolną Polskę. Koncert będzie premierowym pokazem projektu „Kurier z Warszawy” dla szerokiej publiczności.
Bilety na koncert „Kurier z Warszawy” w cenie 10 zł.
Do kupienia również w Muzeum Emigracji, CultureBox oraz tuż przed koncertem w Sali Koncertowej Portu Gdynia.
Wstęp wolny na pozostałe wydarzenia.
Na spacery tematyczne po wystawie stałej obowiązują zapisy: kasa@muzeumemigracji.pl, 58 670 41 61.
Akredytacje dziennikarskie na koncert: goo.gl/forms/xKgMcrfIcL
Wydarzenie jest częścią obchodów 90-lecia Gdyni
Partnerzy | Patroni medialni:
