ZA GRANICĄ SZTUKI
Artyści-emigranci: uciekinierzy, wygnańcy, dobrowolni rezydenci, obywatele świata… ?
Oj! Nie mogę się zatrzymać! Zbigniew Rybczyński
Paweł Sitkiewicz (Uniwersytet Gdański)
11 marca 2015, godz. 17:30 | Infobox w Gdyni
Laureat Oscara, król innowacji, pionier technologii High Definition, twórca Centrum Technologii Audiowizualnych we Wrocławiu. Bohaterem kolejnego spotkania w cyklu „Za granicą sztuki” będzie Zbigniew Rybczyński – wybitny polski reżyser, który zrewolucjonizował Hollywood. O jego życiu i twórczości opowie prof. Paweł Sitkiewicz, historyk kina i kultury masowej z Uniwersytetu Gdańskiego.
Muzeum Emigracji w Gdyni już po raz drugi kieruje się „Za granicę sztuki”, zapraszając na spotkania z postaciami wybitnych znanych, ale i mniej rozpoznawalnych, artystów-emigrantów. Cykl ośmiu wykładów przybliża artystyczne koleje losu twórców, którzy dobrowolnie wybrali, bądź też zmuszeni byli wybrać, życie poza Polską, śledząc ich wpływ na sztukę polską i światową.
Podobnie, jak to miało miejsce w poprzedniej edycji cieszących się dużą popularnością wykładów, wśród bohaterów pojawią się artyści różnych czasów, stylów i mediów. Do poprowadzenia prelekcji zaprosiliśmy wybitnych specjalistów z całej Polski, szczególnie związanych ze swoimi bohaterami – będą to historycy sztuki, kuratorzy wystaw oraz autorzy publikacji monograficznych. Dzięki temu każda opowieść zyska dodatkowy, osobisty wymiar i stanie się wyjątkową ekskursją śladami twórców. Wykłady skierowane są do szerokiej publiczności, mają otwartą, nieakademicką formułę i popularyzatorski charakter. Drugą edycję cyklu „Za granicą sztuki”, 22 października zainaugurował wykład dr Huberta Bilewicza poświęcony Tamarze Łempickiej.
Zbigniew Rybczyński od ponad czterdziestu lat przekracza tradycyjne granice sztuki. Już na studiach operatorskich w łódzkiej filmówce rozpoczął eksperymenty z obrazem, dźwiękiem i animacją, które kontynuował jako autor najbardziej nowatorskich filmów krótkometrażowych w historii polskiego kina. Prawie połowę życia spędził na emigracji w USA i Europie Zachodniej, gdzie zdobył uznanie jako niestrudzony innowator w dziedzinie filmu, telewizji i nowych mediów, właściciel studia Zbig Vision i pedagog kilku prestiżowych uczelni. Jedni pamiętają go jako mistrza polskiej animacji i zdobywcę Oscara za Tango, inni jako autora teledysków dla światowych gwiazd muzyki oraz pioniera wielu technik audiowizualnych. Ale to tylko fragment portretu. Biografia Rybczyńskiego to przedziwny splot sztuki, polityki i show-biznesu.
Paweł Sitkiewicz: historyk kina i kultury masowej, dr hab., profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Gdańskiego. Zajmuje się głównie animacją, komiksem i przedwojennym filmem, a także korespondencją sztuk. Autor książek Małe wielkie kino (2009), Polska szkoła animacji (2011) oraz Miki i myszy. Walt Disney i film rysunkowy w przedwojennej Polsce (2012).
PROGRAM WYKŁADÓW „ZA GRANICĄ SZTUKI”
Poczynając od października 2014 aż do czerwca 2015 wykłady odbywają się w raz w miesiącu w godz. 17.30-19.00 w InfoBoxie w Gdyni.
1. Tamara Łempicka (1898-1980), dr Hubert Bilewicz, Uniwersytet Gdański, 22.10
2. Wojciech Fangor (1922), Ewa Gorządek CSW Warszawa 13.11
3. Jan Lebenstein (1930-1999), Magdalena Szafkowska Muzeum Narodowe we Wrocławiu 10.12
4. Marek Żuławski (1908 -1985), Sławomir Majoch, Muzeum UMK w Toruniu 14.01
5. Roman Opałka (1931-2011), dr hab. Joanna Sosnowska, Instytut Sztuki PAN w Warszawie 11.02
6. Zbigniew Rybczyński (1949), dr hab. Paweł Sitkiewicz Uniwersytet Gdański 11.03
7. Piotr Uklański (1968), dr Łukasz Ronduda CSW Warszawa 8.04
8. Krzysztof Bednarski (1953), prof. Waldemar Baraniewski, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 18.06
O drugiej edycji projektu ZA GRANICĄ SZTUKI mówi dr Hubert Bilewicz, autor koncepcji i programu merytorycznego cyklu:
Czy artyści-emigranci, to ci, którzy musieli czy ci, którzy chcieli wyjechać? A może też ci, którzy mogli wyjechać? Rozpoczynamy w Muzeum Emigracji w Gdyni drugą edycję cyklu wykładów poświęconych sylwetkom polskich emigrantów – artystów. Ambiwalencja ich statusu, kondycji i motywacji jest kłopotliwa, lecz może stanowić szczególny walor narracji o skomplikowanych czy zapętlonych losach artystów – Polaków czy artystów w ogóle. Jedni byli skazani na wyjazd, inni to dobrowolni wygnańcy. Istotne jest, że kwestia polskiej obecności w nowoczesnej sztuce światowej zawiera w sobie pytania o zakres oraz rangę partycypacji polskich artystów w międzynarodowym obiegu sztuki, jak również pytania o charakter i zasięg recepcji sztuki polskiej. W szczególności dotyczy to artystów- emigrantów, których życie i twórczość rozpięte były między Polską a światem; artystów ciekawych świata, a jednocześnie targanych tęsknotami; asymilujących się w nowych środowiskach bądź wyalienowanych; pozostających za granicą lub wielokrotnie powracających; obywateli świata… Kosmopolityczna bądź internacjonalna formuła życia artystycznego nakładała się na geopolityczne czy narodowe uwikłania, lokalne doświadczenia czy wreszcie indywidualne losy. Choć sztuka współczesna nie posiada już granic, to dwudziestowieczne życie artystyczne określały jednak rozliczne granice: państwowe, środowiskowe, pokoleniowe, ideowe, stylistyczne… Migracje były również motorem życia artystycznego (mobilność i wolność wpisana była bowiem w formułę twórczą). Emigracja bowiem wydaje się być nieodłącznym czynnikiem pamięci i tożsamości narodowej.
Hubert Bilewicz – historyk sztuki, nauczyciel akademicki, edukator. Pracuje w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego. Zajmuje się badawczo m.in. historią szkoły sopockiej i gdańskiego środowiska artystycznego po 1945 roku. Interesują go zwłaszcza rozmaite (artystyczne i pozaartystyczne) uwikłania sztuki.
