Umowę inwestycyjną na finansowanie Muzeum Emigracji w Gdyni ze środków europejskich – w ramach inicjatywy JESSICA – podpisali 14 września br. Prezes Zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego Dariusz Daniluk i Prezydent Gdyni Wojciech Szczurek. Muzeum Emigracji jest pierwszą inwestycją samorządową w województwie pomorskim, która otrzyma finansową pomoc w ramach inicjatywy JESSICA, wdrażanej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata 2007-2013.
Celem projektu jest stworzenie w budynku historycznego Dworca Morskiego Muzeum Emigracji w Gdyni – jedynego miejsca w Polsce ukazującego trudne, ale i ważne dla narodowej tożsamości dzieje emigracji z ziem polskich. Historię, która była do tej pory pomijana, przemilczana, a nawet fałszowana, a która niejednokrotnie powinna napawać Polaków dumą. Gdynia, jak żadne inne miejsce w Polsce predysponowana jest do gromadzenia i popularyzowania wiedzy o emigracji. To właśnie stąd, z Dworca Morskiego w Gdyni, tysiące ludzi ruszało w podróż do nowego kraju. W budynku dawnego dworca, który od 1933 r. przez ponad pół wieku służył za centrum polskiego wychodźstwa, powstanie nowoczesna placówka muzealna, będąca jednocześnie ośrodkiem szeroko pojętego przemysłu kulturalnego.
– Zjawisko emigracji dotyczy niemal każdej polskiej rodziny, jest częścią narodowej historii. Wśród wielu wyzwań, przed którymi stoimy tworząc tę instytucję, znajduje się również budowanie przestrzeni dla ożywionej dyskusji dotyczącej emigracji, kwestii tożsamości. Muzeum stanowić będzie płaszczyznę dialogu Polaków żyjących w kraju i za granicą, miejsce popularyzacji osiągnięć i opowieści o niezwykłych losach naszych rodaków– podkreślił Wojciech Szczurek, Prezydent Miasta Gdyni.
– Fundusze europejskie dały nam możliwość finansowania projektów, które przywracają świetność obiektów ważnych dla naszej tożsamości. Muzeum Emigracji pozwoli zachować pamięć o tysiącach Polaków, często biednych ale zawsze dumnych i aktywnych, którzy wypływali z Gdyni w poszukiwaniu pracy i lepszego życia – zaznaczył Mieczysław Struk, Marszałek Województwa Pomorskiego.
Muzeum Emigracji w Gdyni jest jedną z zaledwie kilku tego typu placówek na świecie, w której opowieść może wybrzmieć w miejscu faktycznie związanym z tematem migracji – niezwykłym budynku Dworca Morskiego, przez lata służącym obsłudze ruchu emigracyjnego. Przystosowanie tego zabytkowego obiektu do nowych funkcji związane jest z wykonaniem kompleksowych prac budowlano-remontowych, konserwatorskich i adaptacyjnych. Koszt projektu to 49,3 mln zł, z czego ok. 23,8 mln finansowanych jest ze środków inicjatywy JESSICA. Otwarcie instytucji planowane jest na przełomie 2014/2015 roku.
– Europejski Bank Inwestycyjny w całym procesie realizacji inicjatywy JESSICA pełni rolę doradczą wobec Instytucji Zarządzających oraz jest menedżerem powoływanych funduszy powierniczych. Pragniemy, aby nasze działania, przyczyniły się do większej aktywności gospodarczej i tworzenia nowych miejsc pracy w miastach, a z drugiej strony do promowania holistycznego i zintegrowanego podejścia do zrównoważonego rozwoju miejskiego. Z tego względu wspieramy projekty innowacyjne, tworzące nowe możliwości dla miast – zaznaczył Christos Kontogeorgos, Kierownik ds. Funduszy Powierniczych i Doradztwa na Europę Centralną i Południowo-Wschodnią Europejskiego Banku Inwestycyjnego.
– Cieszymy się, że pierwszą inwestycją samorządową na terenie woj. pomorskiego, która zostanie sfinansowana z inicjatywy JESSICA, jest właśnie Muzeum Emigracji. To niezwykle ważna dla nas inwestycja. Polska jest przecież w czołówce krajów pod względem rozproszenia narodu poza granicami kraju. Praca nad tym projektem dostarczyła nam wiele satysfakcji również ze względu na możliwość współpracy z tak solidnym partnerem jakim jest Miasto Gdynia, realizujące to przedsięwzięcie. Chcemy jak najlepiej zagospodarować powierzone nam środki – są one wciąż dostępne i dlatego zachęcamy inwestorów do skorzystania z tej atrakcyjnej formy finansowania inwestycji miejskich – powiedziałDariusz Daniluk, Prezes Zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego.
JESSICA (z ang. Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas) to inicjatywa, której celem jest rewitalizacja miast i realizacja innych projektów miejskich. Jest to instrument zwrotnego finansowania (np. pożyczki), co odróżnia JESSICA od systemu dotacyjnego. Po zakończeniu inwestycji beneficjent rozpoczyna spłatę pożyczki, co umożliwia finansowanie z tych środków kolejnych, ważnych dla rozwoju miast projektów. Mechanizm finansowy JESSICA polega na przekazaniu części środków z Regionalnego Programu Operacyjnego Funduszowi Powierniczemu, a następnie dofinansowaniu z tego źródła Funduszu/y Rozwoju Obszarów Miejskich (FROM). To właśnie do zadań FROM-u należy zarządzanie środkami funduszu i inwestowanie ich bezpośrednio w projekty miejskie, poprzez zwrotne instrumenty finansowe, np. pożyczki – oczywiście udzielane na preferencyjnych warunkach.
Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) jest instytucją finansową Unii Europejskiej, w której udziały posiadają kraje członkowskie. EBI udostępnia długoterminowe finansowanie istotnych inwestycji, przyczyniających się do osiągnięcia celów polityki UE. Rolą EBI jest wspieranie projektów inwestycyjnych, między innymi z zakresu spójności i konwergencji, w szczególności poprzez wyrównywanie dysproporcji ekonomicznych i społecznych w regionach o niższym stopniu rozwoju, a także projektów z zakresu łagodzenia i dostosowywania się do efektów globalnego ocieplenia, ochrony środowiska, zrównoważonej i bezpiecznej energii, promowania gospodarki, która pobudza wiedzę i kreatywność poprzez inwestowanie w technologie informacyjne i komunikacyjne oraz kapitał ludzki i społeczny. W kontekście inicjatywy JESSICA, EBI pełni rolę menedżera Funduszy Powierniczych w imieniu i na rzecz Instytucji Zarządzających. Do chwili obecnej utworzonych zostało 18 Funduszy Powierniczych w całej Unii Europejskiej, w ramach których EBI zarządza kwotą około 1,8 miliarda euro. EBI zawarł również umowy z 35 Funduszami Rozwoju Obszarów Miejskich.
Bank Gospodarstwa Krajowego w ramach Inicjatywy JESSICA pełni rolę Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich (FROM) w województwach pomorskim, wielkopolskim, a od niedawna także w mazowieckim. Działając jako FROM oferuje preferencyjne wsparcie finansowe inwestorom realizującym projekty miejskie. Zgodnie z założeniami Inicjatywy JESSICA, finansowane projekty mają łączyć aspekt komercyjny (umożliwiający spłatę pożyczki) z elementami społecznymi, pożądanymi z punktu widzenia lokalnej społeczności (np. realizacja inwestycji pozwoli zapobiec degradacji danego obszaru).
Inicjatywa JESSICA w woj. pomorskim
Bank Gospodarstwa Krajowego, pełniąc rolę Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich, we współpracy z Agencją Rozwoju Pomorza S.A., wdraża Inicjatywę JESSICA w woj. pomorskim w czterech miastach na prawach powiatu, tj. w Gdańsku, Gdyni, Słupsku i Sopocie. Bank zarządza w tym regionie kwotą ok. 160 mln zł (70% wszystkich środków udostępnionych na realizację Inicjatywy w regionie). Jest ona przeznaczona na finansowanie projektów miejskich w formie niskooprocentowanych pożyczek (nawet do 0,95% p.a), z długim okresem spłaty (do 20 lat), karencją w spłacie kapitału do 12 miesięcy po zakończeniu realizacji projektu oraz bez jakichkolwiek opłat i prowizji z tytułu udzielenia i obsługi pożyczki. Wnioski o pożyczkę mogą być składane na wczesnym etapie zaawansowania formalnego inwestycji (np. pozwolenie na budowę inwestor może złożyć dopiero przed pierwszym uruchomieniem pożyczki). Przedmiotem inwestycji kwalifikujących się do uzyskania wsparcia ze środków inicjatywy JESSICA wdrażanej w woj. pomorskim mogą być projekty z zakresu np. rewitalizacji, transportu miejskiego oraz oszczędności energii.