ZA GRANICĄ SZTUKI
Artyści-emigranci: uciekinierzy, wygnańcy, dobrowolni rezydenci, obywatele świata… ?
Największy polski architekt XX wieku?: Maciej Nowicki
dr Jacek Friedrich (Uniwersytet Gdański, Muzeum Miasta Gdyni)
8 stycznia 2014, godz. 17:30 | Infobox w Gdyni
Już 8 stycznia zapraszamy wszystkich na nową odsłonę cyklu „Za granicą sztuki”. Tematem spotkania będzie jedna z największych, a jednocześnie najboleśniej niespełnionych nadziei polskiej architektury – Maciej Nowicki. To właśnie w nim widziano człowieka, który może przynieść powojennemu światu odrodzenie języka sztuki architektonicznej. Jego projekty zachwycały nowatorstwem i wizjonerskim wykorzystaniem technologii. Był autorem śmiałej i nowoczesnej, choć nie ziszczonej, wizji odbudowy Warszawy i zrealizowanego, sławnego stadionu w amerykańskim Raleigh. Jego pasmo sukcesów o wiele za wcześnie przerwał jednak tragiczny wypadek. O tym co pozostawił po sobie, i o tym co bezpowrotnie zostało utracone, opowie dr Jacek Friedrich, wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego i dyrektor Muzeum Miasta Gdyni.
W trakcie ośmiu miesięcy przedstawiamy polskich artystów-emigrantów, których prace przekraczały granice w sztuce, otwierając świat na nowe idee, ale też dotykały newralgicznych granic światopoglądowych, środowiskowych czy pokoleniowych. Cykl wykładów – ZA GRANICĄ SZTUKI – to wyśmienita okazja by poznać twórczość najznakomitszych, choć często nieznanych w kraju, artystów emigracyjnych różnych dziedzin: malarstwa, filmu, rzeźby czy architektury. Udajemy się w różne destynacje artystycznych wyjazdów a także podejmujemy próby zrozumienia wyjątkowej sytuacji emigranta-artysty. Poznajemy więc nie tylko twórców, ale także uciekinierów, wygnańców, dobrowolnych rezydentów, obywateli świata…
Największy polski architekt XX wieku: Maciej Nowicki / dr Jacek Friedrich (Uniwersytet Gdański, Muzeum Miasta Gdyni) – 8 stycznia 2014
Architekt-modernista o nowatorskich poglądach na architekturę i urbanistykę, znany i ceniony w Stanach Zjednoczonych, mniej w Polsce. Urodził się w 1910 w Czycie na Syberii, zginął w katastrofie samolotowej 31 sierpnia 1950 w Egipcie.
Absolwent Warszawskiej Politechniki już w swych pierwszych realizacjach, takich jak dom rodziców czy dom wypoczynkowy w Augustowie, dał wyraz atencji, jaką darzył zasady nowoczesnej architektury stworzone przez Le Corbusiera, jednak zinterpretowane na własny sposób. Podczas okupacji Nowicki był zaangażowany w działanie konspiracyjnych pracowni urbanistycznych i architektonicznych, jeszcze w czasie wojny opracowujących plany odbudowy Warszawy, a zaraz po jej zakończeniu stworzył w ramach Pracowni Wilanowskiej Biura Odbudowy Stolicy śmiałą i nowoczesną wizję architektoniczną, nie zrealizowaną.
W 1945 został mianowany attaché kulturalnym w Chicago oraz polskim konsultantem przy budowie siedziby ONZ w Nowym Jorku (budowano ją w latach 1947-53). Od tej pory działał już poza Polską, obejmując kierownictwo szkoły designu na Uniwersytecie Stanowym Północnej Karoliny i wykładając na wielu innych amerykańskich uczelniach.
Najbardziej spektakularnym obiektem, który zaprojektował i który na stałe zapisał go w historii światowej architektury, była Dorton Arena – hala sportowo-widowiskowa w mieście Raleigh w Karolinie Północnej. Już po 20 latach budynek trafił na listę amerykańskiego dziedzictwa narodowego, a jego autor zaczął figurować jako Matthew Nowicki.
Przedwczesna śmierć zakończyła błyskotliwą karierę Macieja Nowickiego, którego projekty uznawane są za jedne z najbardziej nowoczesnych i wyprzedzających swój czas.
Jacek Friedrich – historyk sztuki, nauczyciel akademicki, popularyzator wiedzy. Dyrektor Muzeum Miasta Gdyni i wykładowca w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego. Autor książek i artykułów poświęconych sztuce i architekturze Gdańska oraz opracowań dotyczących między innymi: dziejów architektury i teorii architektonicznej po 1945 r., ilustracji książkowej w PRL, związków kultury wizualnej i ideologii.
PROGRAM WYKŁADÓW „ZA GRANICĄ SZTUKI”
Poczynając od października 2013 aż do maja 2014 wykłady odbywają się w każdą drugą środę miesiąca w godz. 17.30-19.00 w InfoBoxie w Gdyni .
1. Emigrantka: Olga Boznańska / dr Hubert Bilewicz (Uniwersytet Gdański) – 9 października 2013
2. Świadek: Józef Czapski / dr Zbigniew Mańkowski (ASP Gdańsk) – 13 listopada 2013
3. Kapista: Piotr Potworowski / dr Hubert Bilewicz (Uniwersytet Gdański) – 11 grudnia 2013
4. Niespełniony geniusz: Maciej Nowicki /dr Jacek Friedrich (Uniwersytet Gdański, Muzeum Miasta Gdyni) – 8 stycznia 2014
5. Pogodna zima w Malakoff: Alina Szapocznikow / dr Dorota Grubba (Polski Instytut Studiów nad Sztuka Świata, Warszawa) – 12 lutego 2014
6. Był sobie raz: Walerian Borowczyk / mgr Irina Gavrash (Uniwersytet Gdański) – 12 marca 2014
7. Geometrie metalu – geometrie strachu: Theodore Roszak i rodzina Jarnuszkiewiczów / dr Dorota Grubba (Polski Instytut Studiów nad Sztuka Świata, Warszawa) – 9 kwietnia 2014
8. Poza Wrogościnność: Krzysztof Wodiczko / dr Dorota Grubba (Polski Instytut Studiów nad Sztuka Świata, Warszawa) – 14 maja 2014