Oblicza Polonii: Mieszkańcy Hamtramck
Pierwszą wystawę czasową w Muzeum Emigracji w Gdyni zorganizowano na przełomie 2015 i 2016 roku. Ekspozycja „Oblicza Polonii: Mieszkańcy Hamtramck” przedstawiała efekty pracy artystycznej i badawczej fotografa Tomka Zerka i badaczki Anny Muller, którzy w sierpniu 2015 roku prowadzili działania wśród mieszkańców Hamtramck.
Hamtramck to wyjątkowe miasto na mapie Stanu Michigan, które od zawsze stanowiło swoisty tygiel narodowości, kultur i tradycji. To także unikalna enklawa Polonii – przez dziesiątki lat osoby polskiego pochodzenia stanowiły większość jego mieszkańców, angażując się w życie kulturalne, polityczne oraz społeczne miasta. Szczególna rola przypadła Polskim emigrantom na początku XX wieku – zamieszkana w większości przez niemieckich osadników rolnicza miejscowość w przeciągu zaledwie 10 lat (1910-1920) zamieniła się w tętniące życiem przemysłowe miasteczko. Przyczynkiem do tego i motorem dynamicznego rozwoju Hamtramck stało się ulokowanie w nim fabryki samochodów Braci Dodge, w której niemal wszyscy zatrudnieni robotnicy pochodzili z Polski. Współcześnie mieszkańcy polskiego pochodzenia stanowią kilkanaście procent mieszkańców miasta, niemniej wciąż stanowią jedną z największych grup etnicznych w mieście. Zarówno przestrzeń publiczna jak i prywatna naznaczona jest licznymi polskimi śladami, na każdym niemal kroku natknąć się można na polsko brzmiące nazwy ulic czy firm.
Wielokulturowa i bogata w polskie wątki historia Hamtramck zdobyła zainteresowanie Muzeum Emigracji w Gdyni i dwojga dokumentalistów. W projekcie „Oblicza Polonii: Mieszkańcy Hamtramck” znalazło się 30 wywiadów biograficznych z osobami polskiego pochodzenia, prowadzonych przez Annę Muller, adiunktkę na Uniwersytecie Michigan-Dearborn, oraz seria fotografii autorstwa Tomasza Zerka, portretujących polskie dziedzictwo kulturowe miasta i prezentujących przedstawicieli społeczności lokalnej.
Wystawa, prezentująca efekty ich pracy, opowiadała o dzisiejszym Hamtramck i stawiała pytania na temat ewaluowania polskiej tożsamości, a także napływu do miasta przedstawicieli innych kultur. Ekspozycja obrazowała zazębianie się polsko-katolickich wpływów z kulturą Wschodu i Południa. Wywiady, które stały się częścią Archiwum Emigranta, odkrywały z kolei zmiany w tożsamości, jakie przeżywają Polacy w drugim i trzecim pokoleniu, często nie posługujący się już językiem polskim. Wśród osób, z którymi rozmawiała Anna Muller, znalazło się wiele osób aktywnie zaangażowanych w życia miasta i podtrzymywanie polskiej tradycji i historii polonijnej, wśród nich m.in. Thaddeus C. Radzilowski, założyciel Piast Institute, oraz Greg Kowalski, dyrektor Muzeum Historycznego w Hamtramck.
Wystawa „Oblicza Polonii: Mieszkańcy Hamtramck” została zaprezentowana także w Kanadzie, w Muzeum Historycznym w Hamtramck – najważniejszym ośrodku gromadzącym obiekty świadczące o historii miasta i ważnym centrum integrującym mieszkańców.
Projekt został współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2015 r.”
Organizatorzy: Muzeum Emigracji w Gdyni, Miasto Gdynia, Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Partnerzy: Muzeum Historyczne w Hamtramck, PIAST Institute, Biblioteka Miejska w Hamtramck, Uniwersytet Michigan-Dearborn
Patroni medialni: TVP Polonia, Polskie Radio dla Zagranicy, Polska Agencja Prasowa, Nowy Dziennik, Polish Daily News, Link to Poland, Gazeta Wyborcza, Radio Gdańsk, Trójmiasto.pl
