„Niecodzienna Codzienność” - Spotkania Literackie po raz siódmy w Muzeum Emigracji w Gdyni
Trzy dni wydarzeń, osiem wartościowych rozmów, dwudziestu zaproszonych gości oraz wydarzenia towarzyszące, czyli domówka „silent disco” i warsztaty fotografii kulinarnej. W takiej formie do Muzeum Emigracji w Gdyni powracają Spotkania Literackie. Od piątku 17 lutego do niedzieli 19 lutego 2023 roku zapraszamy na weekend z literaturą pod hasłem: „Niecodzienna Codzienność”. Spotkania Literackie w Muzeum Emigracji w Gdyni odbędą się po już po raz siódmy, inaugurując tegoroczny program skupiony wokół zagadnienia codzienności.
Po przerwie spowodowanej pandemią, literatura znów znajdzie przyjazny port przy Nadbrzeżu Francuskim w Muzeum Emigracji w Gdyni. Do zabytkowego gmachu Dworca Morskiego przy ul. Polskiej 1 powracają Spotkania Literackie w nowej, odświeżonej formule. Siódma odsłona to trzy dni rozmów inspirowanych literaturą, których tematem przewodnim jest „Codzienność”. To właśnie w codziennych rytuałach poszukujemy schronienia w obecnych czasach niepokojów. Będziemy pytać pisarzy_rki, dziennikarzy_rki, badaczy_czki i podróżników_czki – czy codzienna rutyna może dać poczucie bezpieczeństwa? Jak budować przyjazne przestrzenie? W jaki sposób utrwalać ulotne chwile?
Idea
Spotkania Literackie organizowane są w Muzeum Emigracji w Gdyni od 2015 roku. Każda edycja skupiała się na innym wątku istotnym w działaniach programowych Muzeum: kobietach na emigracji (2016), Ukrainie (2018) czy pracy (2019). Wśród gości znaleźli się m.in. Inga Iwasiów, Sylwia Chutnik, Filip Springer, Ziemowit Szczerek, Andrzej Stasiuk, Ewa Ewart, Wojciech Orliński, Anna Arno, Zofia Rudnicka.
„Dworzec Morski był tłem dla potoku spieszących się pasażerów. Jako Muzeum Emigracji zlokalizowane w tej wyjątkowej przestrzeni pragniemy odwrócić ten wektor: tj. sprzyjać budowaniu głębszych relacji, wzajemnemu poznaniu, twórczej wymianie idei. W te trzy lutowe dni chcemy być przytulnym przystankiem dla refleksyjności. Pokazać, w jaki sposób każdy z nas mierzy się z niepewnością, gdzie szuka pocieszenia, komfortu i bliskości” – mówi Patrycja Kruczkowska, kuratorka programu tegorocznych spotkań literackich w Muzeum Emigracji w Gdyni.
Plan
Każdy dzień Spotkań Literackich poświęcony jest innemu wątkowi zmagań z materią powszedniości: piątek skupia się na oswajaniu codzienności poprzez jej opisywanie i badanie, sobota to refleksja nad bezpieczną, udomowioną przestrzenią, zaś niedziela to zaproszenie do wspólnego stołu.
Do rozmów zaproszeni zostali poczytni reportażyści_stki, badacze_ki i pisarze_ki. O filozofii codzienności Jolanty Brach-Czainy rozmawiać będą Eliza Kącka i Olga Drenda. O tym, czy wędrówka oznacza ciągłe bycie poza strefą komfortu – Ewa Pluta i Olga Gitkiewicz. Co czyni mieszkanie domem i jak udomowiamy przestrzenie – Dorota Brauntsch i Agata Szydłowska. Grzegorz Piątek i Tomasz Słomczyński porozmawiają o tym, czym są miasta otwarte i czy Gdynia może nosić takie miano.
Małgorzata Minta porozmawia z Tessą Capponi-Borawską i Bartłomiejem Kieżunem, o tym, w jaki sposób kuchnia może fundować sentymentalne podróże, a prof. UMK Jarosława Dumanowskiego zapyta o to, czy gotowanie może być polityczne. Kuratorka Spotkań Literackich – Patrycja Kruczkowska (kuratorka wydarzenia) – zapyta doświadczone działaczki: Khedi Alieva i Magdalenę Maślak, w jakim zakresie wspólne gotowanie przybliża nas do lepszego wzajemnego zrozumienia.
Poza schematem
Uczestnicy_czki spotkań będą mogli wziąć udział w premierze najnowszego numeru rocznika „Polski Przegląd Migracyjny”, autorstwa zespołu Muzeum Emigracji.
Do debaty „Codzienność dla zaawansowanych”, zaprosiliśmy topowych_e polskich_e badaczy_ki: Marka Krajowskiego, Agatę Sikorę i Magdalenę Żadkowską.
Oswajając przestrzeń Muzeum Emigracji, przygotowaliśmy sobotnie taneczne „silent disco” z widokiem na basen portowy oraz niedzielne warsztaty fotografii kulinarnej dla amatorów z doświadczoną blogerką i fotografką kulinarną. Niedziela to także muzealny „foto day”. Zapraszamy wszystkich_e fanów i fanki aparatów fotograficznych, smartfonów i niezwykłych kadrów. Udostępnimy zdjęcia, które zostaną opublikowane w mediach społecznościowych
z oznaczeniem @muzeumemigracji.
Spotkania Literackie są okazją do zaanonsowania współprac, które będą miały swoją kontynuację w ciągu 2023 roku. Oprócz kooperacji z najciekawszymi polskimi wydawnictwami takimi, jak: Czarne, Dowody, Wydawnictwo Literackie i Karakter, zaprosiliśmy do wspólnych działań trójmiejskie księgarnie i kawiarnie. Festiwalowej kawy będzie można napić się zarówno w muzealnym bistro Mondo, ale też
w gdyńskich: Pokusie, Tłoku, Cafe Vademecum i Bunia Cafe, sopockim Smaku Słowa, czy wrzeszczańskiej Sztuce Wyboru.
Co jeszcze?
Autorzy i autorki na Spotkaniach Literackich będą podpisywać swoje książki, co może być okazją do zdobycia wyjątkowych autografów i dedykacji. Z myślą o czytających, którzy pragną uzupełnić domowe biblioteczki, od 17 do 19 lutego, wszystkie pozycje autorów zaproszonych na Spotkania Literackie, będą dostępne w muzealnej księgarni „Polska 1” o 15% taniej.
Lutowe Spotkania Literackie to nie koniec oferty dla czytelników_czek. Co miesiąc – począwszy od marca – Muzeum Emigracji oddaje swoje gościnne progi fundacjom
i stowarzyszeniom zajmującym się tematami migracji, praw człowieka i praw obywatelskich. Każde spotkanie skupione będzie wokół książki wybranej przez gospodarzy, której tematyka jest ważna dla aktywistów_ek. Do wspólnych rozmów w Muzeum Emigracji zaproszą m.in.: Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Polskie Forum Migracyjne, Polska Akcja Humanitarna. „To także okazja do poznania działań organizacji i czynnego w nie się włączenia” – dodaje Patrycja Kruczkowska.
Szczegółowy program Spotkań Literackich 2023
Razem - 17.02, piątek
godz. 17.00 – sala kinowa, budynek Dworca Morskiego
„Codzienność dla zaawansowanych”
Goście: Marek Krajewski, Agata Sikora, Magdalena Żadkowska
Rozmawia: Szymon Kloska
Premiera najnowszego numeru rocznika Polskiego Przeglądu Migracyjnego to rozmowa o sposobach badania i opisywania codzienności – a przez to jej oswajania. Skierowana zarówno dla badaczy codzienności, jak i jej praktyków. Wydarzenie dostępne także on-line: link do transmisji
„Polski Przegląd Migracyjny” jest dostępny w księgarni „Polska 1” Muzeum Emigracji w Gdyni, w sklepie internetowym www.sklep.polska1.pl, salonach Empik, serwisach Empik.com i Publio.pl.
Prof. dr hab. Marek Krajewski – socjolog zajmujący się m.in. wizualnością, popkulturą i socjologią przedmiotów. Kieruje Archiwum Badań nad Życiem Codziennym (archiwum.edu.pl). Jest autorem m.in. „POPamiętanie” (Słowo/obraz terytoria), „Incydentologia”, „Są w życiu rzeczy…. Szkice z socjologii przedmiotów” (Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana).
Dr Agata Sikora – kulturoznawczyni, krytyczka literacka. Stale współpracuje z „Dwutygodnikiem”, a dla najnowszego „Polskiego Przeglądu Migracyjnego” pisze o codzienności. Autorka m.in. „Wolność, równość, przemoc” (Karakter). Obecnie pracuje nad książką „Szczerość. O wyłanianiu się nowoczesnego porządku komunikacyjnego”.
Dr Magdalena Żadkowska – socjolożka, badaczka codzienności w Zakładzie Socjologii Życia Codziennego Uniwersytetu Gdańskiego. Autorka m.in. „Para w praniu. Codzienność, partnerstwo, obowiązki domowe” (WUG), współautorka tomu „Tu się pracuje! Socjologiczne studium pracy prowadzonej w domu na zasadach telepracy” (Libron).
godz. 19.00 – sala kinowa, budynek Dworca Morskiego
„Szczeliny istnienia”
Goście: Olga Drenda, Eliza Kącka
Rozmawia: Szymon Kloska
„Podstawę naszego istnienia stanowi codzienność. A że fakt istnienia przeżywamy jako niezwykle ważny, więc ogarnia nas zdumienie, ilekroć uświadamiamy sobie, że upływa ono na drobiazgach” – pisała Jolanta Brach-Czaina. Co leżało u podstaw jej filozofii codzienności? Pytamy zainspirowane jej twórczością pisarki i badaczki.
Olga Drenda – pisarka, eseistka, tłumaczka. Autorka m.in. książek „Duchologia polska. Rzeczy i ludzie w latach transformacji”, „Wyroby. Pomysłowość wokół nas” (Nagroda Literacka Gdynia w kategorii esej) oraz rozmów: „Czyje jest nasze życie” (wspólnie z Bartłomiejem Dobroczyńskim) i „Książka o miłości” (wspólnie z Małgorzatą Halber). Prowadzi stronę dokumentującą zdarzenia i obiekty
z przełomu lat 80 i 90 (www.facebook.com/duchologia).
Eliza Kącka – pisarka, literaturoznawczyni, krytyczka, felietonistka „Tygodnika Powszechnego”. Autorka m.in. „Strefy zgniotu” (Lokator) – zapisków rozmów usłyszanych na ulicach, w sklepach, w autobusach, w przychodniach, na klatce schodowej. Wkrótce ukaże się jej książka eseistyczna „Idiomy” (Austeria).
Siedlisko - 18.02, sobota
godz. 14.00 – sala kinowa budynek Dworca Morskiego
„W drodze”
Rozmawiają: Ewa Pluta i Olga Gitkiewicz
W jaki sposób dzielimy przestrzeń na dostępną i obcą? Jaki udział mają w tym granice – fizyczne zasieki i cezury mentalne? Czy wędrówka oznacza ciągłe bycie poza sferą komfortu? Rozmawiają polskie reportażystki.
Ewa Pluta – dziennikarka, redaktorka wydań cyfrowych w „Pismo. Magazyn opinii”. Pod koniec 2022 roku nakładem wydawnictwa Dowody na Istnienie ukazał się jej debiut, w którym łączy perspektywę pieszej reportażystki z uniwersalną refleksją nad dzielącymi ludzi granicami, murami i zasiekami: „Rubież. Reportaż wędrowny”.
Olga Gitkiewicz – dziennikarka, redaktorka. Współpracuje z tygodnikiem „Polityka”
i portalem gazeta.pl, na łamach których publikuje reportaże i teksty historyczne. Autorka m.in. „Nie hańbi” i „Nie zdążę” (nagrodzonej Grand Press) – o zawodowej i transportowej codzienności Polaków z mniejszych miejscowości.
godz. 16.00 – sala kinowa budynek Dworca Morskiego
„Domowe pielesze”
Goście: Dorota Brauntsch, Agata Szydłowska
Rozmawia: Monika Zawadzka (Zbrojownia Sztuki, ASP Gdańsk)
W jaki sposób oswajamy przestrzeń? Co czyni mieszkanie domem? Dlaczego tęsknimy do miejsc i rzeczy? Rozmawiamy z reportażystką i znawczynią polskiego dizajnu.
Dorota Brauntsch – dziennikarka, autorka „Domy bezdomne” – książki o znikających murowanych domach pszczyńskich. O jej fotograficzno-reporterskim projekcie Ceglane Domy pisały m.in. „Polityka” i „Gazeta Wyborcza”.
Agata Szydłowska – pisarka, kuratorka, wykładowczyni. Pracuje jako adiunktka na Wydziale Wzornictwa ASP w Warszawie, gdzie uczy między innymi historii wzornictwa. Interesuje się społecznymi i politycznymi kontekstami dizajnu oraz posthumanistyczną refleksją o projektowaniu. Jej książka o polskim mieszkaniu w PRL ukaże się w tym roku nakładem Wydawnictwa Czarne.
godz. 18.00 – sala kinowa budynek Dworca Morskiego
„Gościnne progi?”
Goście: Grzegorz Piątek, Tomasz Słomczyński
Rozmawia: Dorota Karaś
Czym jest miasto otwarte? Czy Gdyni przynależne jest to miano? O miastach przyjaznych rozmawiać będziemy z autorami pracującymi z historycznym dziedzictwem Gdyni i tożsamością Kaszub.
Grzegorz Piątek – architekt, kurator, krytyk i historyk architektury. Autor m.in. „Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944–1949” oraz „Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939” (W.A.B.). Laureat Paszportu Polityki w kategorii literatura za rok 2022.
Tomasz Słomczyński – dziennikarz i reporter. Związany z „Magazynem Kaszuby”, TVN24, „Dziennikiem Bałtyckim”. Autor „Kaszëbë” – reportażu poświęconego tożsamości kaszubskiej (Czarne, laureat Konkursu Literatury Kaszubskiej i Pomorskiej Costerina 2022).
godz. 20.00 – Magazyn Tranzytowy Muzeum Emigracji
Potańcówka w stylu „silent disco” – Enjoy the Silence
Noc, widok na basen portowy, wyjątkowe wnętrza Magazynu Tranzytowego i przytulne brzmienia. Załóż słuchawki, wybierz odpowiednią muzykę i poczuj się w Muzeum jak w domu. Wstęp bezpłatny. Więcej info: pod tym linkiem.
Wspólny stół - 19.02, niedziela
godz. 12.00-14.00 – restauracja Mondo, II piętro, budynek Dworca Morskiego
Warsztaty fotografii kulinarnej dla amatorów
Prowadzenie: Anna Włodarczyk (strawberriesfrompoland.pl)
Chcesz uwiecznić swoje kulinarne triumfy, ale nie wiesz jak? Wystarczy telefon, chęci i szczypta cierpliwości. Tajniki perfekcyjnych zdjęć domowych potraw zdradzi doświadczona blogerka kulinarna.
Anna Włodarczyk – pasjonatka kuchni i fotografii kulinarnej. Od 16 lat prowadzi bloga strawberriesfrompoland.pl, archiwizując skrawki codzienności. Autorka książek „Zapach truskawek. Rodzinne opowieści” (Czarne) oraz „Retro kuchnia” (Nasza Księgarnia). Ilość miejsc ograniczona. Dla uczestników warsztatów: bilety w cenie 50 PLN do zakupu w kasie Muzeum Emigracji.
Dla obserwatorów warsztatów: zgłoszenia na adres zapisy@muzeumemigracji.pl.
Foto day – zachęcamy do fotografowania wyjątkowych wnętrz Dworca Morskiego, Muzeum Emigracji w Gdyni i basenu portowego oraz dzielenia się efektami na Instagramie i Facebooku (oznacz nas: @muzeumemigracji).
godz. 14.00 – sala kinowa, budynek Dworca Morskiego
„Gotowanie to podróż”
Goście: Tessa Capponi-Borawska, Bartłomiej Kieżun
Rozmawia: Małgorzata Minta (mintaeats.com)
Książki o kuchni to okazja do ożywienia wspomnień – zapraszają nas do sentymentalnej podróży i wyprawy na nowe terytoria. O gotowaniu jako podróży porozmawiamy z uznanymi autorami i autorkami.
Tessa Capponi-Borawska – italistka urodzona we Florencji. Związana z „Twoim Stylem” czy „Elle”. Autorka książek: „Moja kuchnia pachnąca bazylią”, „Dziennik toskański”, „Smak kwiatów pomarańczy” (wraz z Agnieszką Drotkiewicz) – publikacji o historii kuchni i kulturze jedzenia.
Bartłomiej Kieżun – fotograf, podróżnik, dziennikarz i bloger kulinarny (znany jako @krakowski makaroniarz). Uznawany jest za specjalistę w zakresie kuchni śródziemnomorskiej. Autor nagradzanych książek m.in. „Italia do zjedzenia”.
godz. 16.00 – sala kinowa, budynek Dworca Morskiego
„Polityczna kuchnia”
Rozmawiają: Jarosław Dumanowski i Małgorzata Minta (mintaeats.com)
Czy gotowanie może być polityczne? Czy historia jedzenia jest odbiciem historii społeczeństw? Pytamy wybitnego znawcę tematu i propagatora kuchni staropolskiej.
dr hab. Jarosław Dumanowski, prof. UMK – specjalizuje się m.in. w kulturowej historii kuchni i jedzenia. We współpracy z Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie wydaje najstarsze polskie książki kucharskie. Prowadzi blog poświęcony tradycjom kulinarnym (www.dumanowski.natemat.pl) oraz stronę „Kuchnia staropolska” (www.facebook.com/kuchniastaropolska). Współautor książki „Kapłony i szczeżuje. Opowieść o zapomnianej kuchni polskiej” (Czarne).
godz. 18.00 – sala kinowa, budynek Dworca Morskiego
„Karmimy relacje”
Goście: Khedi Alieva, Magdalena Maślak
Rozmawia: Patrycja Kruczkowska (kuratorka wydarzenia)
Czy spotkanie przy wspólnym stole może przybliżyć nas do lepszego wzajemnego zrozumienia? Czy gotowanie jest formą komunikacji? Pytamy doświadczone działaczki.
Khedi Alieva – działaczka społeczna na rzecz imigrantów, prezeska fundacji Kobiety Wędrowne wspierające kobiety z doświadczeniem uchodźczym i migracyjnym. Od 2021 fundacja prowadzi warszawskie bistro Kobiet Wędrowne (dawniej Kuchnia konfliktu) – miejsce dialogu, w którym osoby z doświadczeniem migracji dzielą się kuchnią rodzinnych stron.
Magdalena Maślak – absolwentka Instytut Kultury Polskiej UW, kuratorka TISZ Festiwalu Żydowskiego Jedzenia. Od lat zajmuje się żydowską kulturą kulinarną i związkami kuchni żydowskiej z kuchniami lokalnymi. Punktem wyjścia dla jej działań jest kulturowy aspekt jedzenia: jego historia, migracje, zmieniające się tradycje i ich odzwierciedlenie w praktykach codziennych.