MIGRACJE | KREACJE 2

W 2016 roku, pod hasłem „Wejście do portu”, zorganizowano drugą edycję projektu MIGRACJE | KREACJE. W przestrzeniach gdyńskiego portu swoje prace zrealizowali Wilhelm Sasnal, Honorata Martin, Łukasz Surowiec oraz izraelska artystka Yael Bartana. Wewnątrz Muzeum Emigracji zaprezentowano prace Pawła Althamera i Krzysztofa Wodiczko. Projekt „Goście” Krzysztofa Wodiczko można było obejrzeć także na terenie Open’er Festival.

MIGRACJE | KREACJE 2 poszukiwały odpowiedzi na pytania o status migracji w świecie, w którym łatwości w przemieszczaniu się za sprawą nowoczesnej techniki towarzyszą odwieczne problemy nieufności, a czasami wrogości wobec obcych. Prace artystów o międzynarodowej sławie kreśliły portret współczesnego nomada, ale i tych, do których przybywa.

Druga edycja projektu została zrealizowana w przestrzeni gdyńskiego portu – symbolicznym miejscu, z którego przez dziesięciolecia tysiące Polaków udawały się na emigrację. Tereny portu stanowiły nie tylko tło dla projektu, były też jego bohaterem. Spacery wokół obiektów architektury przemysłowej pozwoliły zwiedzającym odkryć związki pomiędzy historią tego miejsca a wątkami współczesnymi. Program towarzyszący wydarzeniu MIGRACJE | KREACJE 2 koncentrował się na relacji między przestrzenią a migracją – tym, w jaki sposób ruchy migracyjne wpływają na urbanistykę, jak miasta próbują rozlokowywać przybyłych migrantów w swojej przestrzeni.

Instalacja pn. „Retrospektywa” autorstwa Pawła Althamera przedstawiała walizkę, w której autor umieścił 12 rzeźb – autoportretów. Miniaturowe postaci, tłocząc się w ciasnej przestrzeni przeznaczonej na przedmioty osobiste, frapowały swą ruchliwością, uchwycone w kluczowych dla artysty momentach.

Yael Bartana zaprezentowała instalacja audiowizualna pn. „Deklaracja”, w której skupiła się na narodowych symbolach Izraela. Film rozpoczyna widok izraelskiej flagi powiewającej na niewielkiej skale Andromedy. W jej kierunku wiosłuje młody mężczyzna, wioząc w łodzi sadzonkę drzewa oliwnego – symbolu pokoju i nadziei. Gdy dociera do niewielkiej skalistej wysepki, zastępuje drzewem flagę. Działanie, utrwalone w formie wideodokumentacji, stało się deklaracją artystki znanej z krytycznego stosunku do rzeczywistości politycznej Izraela. Bartana dokonała tego aktu w konkretnej przestrzeni i czasie, ale także w wymiarze symbolicznym przywołała sytuację, w której jeden symbol narodowy zastępuje się innym.

Cykl rysunków Honoraty Martin pn. „Narysowane” został umieszczony w nieoczywistych miejscach gdyńskiego portu. Wybór lokalizacji prac stanowił osobisty komentarz artystki do ważnych w jej twórczości kwestii migracji, nomadyzmu czy przesiedleń. Jej prace to refleksja nad doznaniami, jakie wiążą się z migrowaniem: lękiem przed opuszczeniem domu, brakiem przynależności, zasiedlaniem i oswajaniem nowych obszarów, odrzuceniem i wykluczeniem.

W perspektywie ulicy Polskiej, wzdłuż jej biegu ku wyjściu z portu, Wilhelm Sasnal umieścił instalację w formie monumentalnych liter, układających się w napis „Ocean Noc”. To poetyckie odniesienie do uczucia niepewności artysty w obliczu nadchodzącej, bezpowrotnej podróży, będącej ucieczką przed narodowymi i tożsamościowymi uprzedzeniami. Mimo iż jest to podróż do świata otwartego niczym ocean, to wciąż pozostaje przymusową emigracją.

Instalacja „кіоск” Łukasza Surowca, zrealizowana we współpracy z Martą Romankiv i Oleksandrą Ovsyannikovą przedstawiała odrestaurowany kiosk zaopatrzony w paczki papierosów, wzorowanych na tych sprowadzanych nielegalnie z Ukrainy. Bohaterami projektu byli ukraińscy studenci, którzy razem z artystą skręcali papierosy, zarabiając jednocześnie swoją pracą na opłacenie semestru nauki w Polsce. Inicjatywa łączyła przeszłość z teraźniejszością i opierała się doświadczeniach związanych z kontrabandą graniczną.

W ramach MIGRACJI | KREACJI 2 w Muzeum Emigracji w Gdyni zaprezentowano instalację Krzysztofa Wodiczko pn. „Goście”. Bohaterami wideoinstalacji przygotowanej do Pawilonu Polskiego w ramach 53. Biennale Sztuki w Wenecji byli imigranci, którzy nie będąc „u siebie” pozostają „wiecznymi gośćmi”. Pozbawieni praw, niemi i niewidoczni, otrzymują możliwość wypowiedzenia się i zaznaczenia swojej obecności w przestrzeni publicznej. W realizacji projektu wzięli udział imigranci przebywający w Polsce i we Włoszech, pochodzący z różnych regionów świata: Czeczenii, Ukrainy, Wietnamu, Rumunii, Sri Lanki, Libii, Bangladeszu, Pakistanu, Maroka. Praca Krzysztofa Wodiczko została dodatkowo zaprezentowana międzynarodowej publiczności Open’er Festival jako część STREFY GDYNIA.

Kurator: Aleksandra Grzonkowska
Partner: Magazyn Miasta
Patroni medialni: TVP Kultura, TOK FM, Notes Na 6 Tygodni, Radio Gdańsk, Trójmiasto.pl, Wyborcza.pl, Co Jest Grane 24